Het geheim van Zuidenwind

Ruim een jaar geleden, in september 2019, droeg De Windvogel haar eigendomsaandeel van windturbine De Coöperwiek (in Neer, Limburg) feestelijk over aan windenergiecoöperatie Zuidenwind. Op dat moment werd Zuidenwind volledig eigenaar van deze turbine. Deze mijlpaal onderstreepte de grote waarde van onderlinge samenwerking van burgerinitiatieven bij de energietransitie. Met kennis en kapitaal van bestaande coöperaties is Zuidenwind nu uitgegroeid tot een volwassen coöperatie die zelf nieuwe windparken bouwt. Hoe kijkt Albert Jansen, secretaris bij Zuidenwind sinds 2014, terug op de samenwerking en wat zijn de lessen die we eruit kunnen trekken voor De Windvogel?

Albert, wat heeft De Windvogel voor Zuidenwind betekend?

“In 2014 benaderde Zuidenwind ons, De Windvogel. Wij hebben Zuidenwind geholpen met kennis: om de benodigde financiering rond te krijgen en om de omwonenden op een gezonde manier bij het project te betrekken. De Windvogel legde zelf ook geld in, zodat Zuidenwind de financiering bij de bank sneller voor elkaar kreeg. En we hielpen bij de bouw van de molen zelf: bij de bouwplannen en de aankoop van de turbine. Maar het belangrijkste wat we voor elkaar hebben gedaan, is laten zien dat samenwerken echt loont. Coöperaties moeten kunnen samenwerken, zodat er geen enkel initiatief verloren gaat door gebrek aan kennis of kapitaal. Dat stond in 2014 nog behoorlijk haaks op de manier waarop coöperaties tot dan toe opereerden: veel meer als concurrenten. In de samenwerking met Zuidenwind hebben we allemaal echt een omslag gemaakt: we gaan veel meer samenwerken en kennis delen. Laten we elkaar helpen en niet de ogen uitsteken.”

En wat heb jij zelf geleerd van deze manier van samenwerken?

“Ik heb ingezien hoe belangrijk het is om samen te werken met de buurt. En dan bedoel ik niet dat je de buurt op de hoogte houdt, of aanspreekt op de milieuoverwegingen achter windenergie. Nee: laat de omwonenden echt meedoen! Wij hebben ons destijds in Limburg echt als ondernemers opgesteld, en de buurt gevraagd om met ons mee te ondernemen. En dat werkte. Omwonenden gaven bijvoorbeeld aan dat ze graag glasvezelinternet wilden in de wijk. Dat hebben we gezamenlijk kunnen regelen. Voor mij is een belangrijke les geweest: breng niet alleen je verhaal naar de omwonenden, maar zorg dat ze zelf onderdeel worden van het verhaal.”

Wat betekent dat voor De Windvogel?

“Bij De Windvogel weten we dat coöperatief werken betekent dat je deel wordt van een lokaal project. Vroeger zouden we een project als Zuidenwind misschien gewoon hebben overgenomen, zo van: laat ons maar, wij kunnen dit wel. Nu willen we meer werken vanuit het ‘aardbeienplant’-model: uit ieder plantje groeien weer nieuwe scheuten, dat worden weer nieuwe plantjes, en zo verder. Zo ziet de wereld van energiecoöperaties er ook uit. En dat werkt alleen als je lokale mensen in die coöperaties weet te krijgen. Mensen die echt snappen wat de lokale belangen zijn, en die goed kunnen behartigen. Bij Zuidenwind heeft dat echt goed gewerkt, volgens mij is dat het geheim van een succesvolle energiecoöperatie.” 

Meer weten?

• Zuidenwind heeft momenteel nieuwe windparken in voorbereiding, waaronder een park met vier windmolens aan de Ospeldijk in Nederweert. Op zuidenwind.org is een mooie tijdlijn te vinden waarop de bouw van de nieuwe windmolens in Limburg te volgen is.
• In aflevering 4 van podcastserie ‘Turbulente Tijden’, van RTV Noord, komt Albert uitgebreid aan het woord. Een aanrader voor wie meer wil weten over windenergie in Limburg maar vooral antwoord op de vraag: waarom lukt het daar nou wél zo goed?